آثار اجتماعی نماز
- تاریخ ایجاد در 11 دی 1389
- نوشته شده توسط :مصطفی علیزاده گل سفیدی
(ارائه شده در همایش منطقه ای نماز - دانشگاه مسجدسلیمان- سال 1384)
مقدمه
نماز يكی از احکام و دستورات مهم خداوند بزرگ می باشد ، نورانيت نما ز ، رازها و رمزهای بسيار دارد ، ا ز آ ن به عنوا ن ستون ورکن اصلی دين ، ارزشمند ترين ، زيبا ترين ، عميق ترين وساده ترين وسيله ی ا رتبا ط با خدا ، متنوع ترين ، با فضيلت ترين و عمومی ترين عبا د ت ، نور چشم پيامبر ، مرز کفر و ايمان ، راه کما ل و رستگاری ، ثمره ی حکومت صا لحان ، با ز دارنده ی ا نسا ن از فحشا و منکرا ت و سمبل دينداری ، ياد می شود. نماز ياد خدا و کليد قبولی تمام اعما ل است. نما زآ ثار وبرکا ت فردی ، اجتما عی ، دنيوی و ا خروی فرا وانی به دنبا ل دارد. در باره ي آثار نماز تحقيقات و مطالعات بسياري انجام گرفته است و علاقمندان ا ز زوايا و جهات گوناگوني نماز را مورد بررسي قرار دادند. هرچه بيشتر در باره ي نماز مطالعه مي شود اسرار و رموزي بيشتري از آن آشكار مي شود. اين هديه ي ارزشمند الهي ، معدني تمام نشدني ا ست كه مي تواند همه ي بندگان خدا و مخلوقات خداوند رحمان را بهره مند و سيراب گرداند. بي شك در باره ي نماز و تاثيرات آن ، تاكنون تحقيقات بيشماري انجام شده است اما هيچكدام تكراري نيست بلكه هر كدام تازگي خود را دارد و بينش جديدي در باره ي نماز عرضه مي دارد و رازي جديد از نماز و بركات و خيرات آن ارائه مي دهد . اميدوارم كه توانسته باشم در اين مقاله ي مختصر ذره ايي از درياي بيكران تاثيرات اجتماعي نماز را معرفي كرده باشم. در اين راستا به پا ره ای ا ز آ ثار ا جتما عی آن ا شاره می شود.
1 – نظم و ا نضبا ط
يکی ا ز ارکا ن مهم هر جا معه ، وجود نظم و ا نضبا ط ا ست ، در سايه نظم ، زندگی ا جتما عی امکا ن پذير و ا ستمرا ر می یا بد. لازمه ی پيشرفت و موفقيت در هر کاری ، رعا يت نظم و برخوردی ا ز انضبا ط ا ست. احکا م دين مبين ا سلا م واجرای آ نها ، نوعی نظم وا نضباط دقيق را بر زندگی فرد حاکم مي كند . نما ز روح نظم و انضبا ط را در فرد ايجاد مي كند و پا يداری در آ ن ، ا ين روح را در او درونی و نها دینه می کند. هرمسلما ن با يد در روز ، پنج نوبت نما ز درزما ن معين ا قامه نمايد ، اقا مه ی نماز با رعا يت ترتيب وتوا لی منظمی، عملی می شود. درنما زجما عت ، تشکيل صفوف منظم وهما هنگی نمازگرا ن در مراحل مختلف نماز، نيز ا ز نظم و قاعده ی خاصی تبعيت می شود. نما ز اول وقت نيز بسيار سفا رش شده است و برای آ ن فضيلت زيادی قا ئل شده اند. هر مسلمان با يد ا و قا ت نما ز را بشناسد ، نما ز خودرا در وقت معین بخواند و اين اعما ل درهر روز تکرا رمی شود.
ا مير مومنا ن حضرت علی (ع ) می فرمايد:
« ا نسا ن با ا يما ن بايد شبانه روز خود را به سه قسم تقسيم کند زمانی برای نيا يش وعبادت ، زمانی برای تامين هزينه های زندگی و زمانی را برای واداشتن نفس به لذت هايی که حلا ل و ما يه ی زيبا يی ا ست.»( نهج البلاغه ، حديث شماره ي 396 ، ص 1014)
ا ين موضوعا ت نه تنها ارزش وقت و زما ن را به مومنان يا د آ وری می کند، بلکه تمرين وقت شناسی ونظم است.ا قا مه ی نمازبه ا شخا ص درس ا نضبا ط می دهد. شخصی که خود را مقيد می کند در روز سه يا پنج نوبت درزما ن مشخص و محدود به ا قا مه ی نما ز بپردا زد وا عتقاد دا شته باشد هرچه به اول وقت نزديکتر با شد ، فضيلتش بيشتر ا ست ، شخص منظمی خواهد شد که نظم و انضبا ط در ا و به عا دتی پايدار تبديل شده ا ست که او را وا می دارد تا در سا ير کارها و امور نيز منظم با شد.
2 – وحد ت و همدلی
در ا سـلا م نما ز جما عت بسيا ر سفارش و مورد تا کـيد قرا ر گرفته ا ست ، يکی ا ز آ ثا ر نمازهای جماعت ، نزديک شدن دلهای مومنا ن به يکديگر ا ست. وقتی مسلما نا ن در نما ز جماعت
حا ضر می شوند، يکديگر را می شنا سند ، با هم آ شنا می شوند ، دوستی و صميميت ميان آ نها پديد می آ يد ، با هم ا نس می گيرند و مهر ومحبت در ميا ن آ نا ن بوجود می آ يد. روح اخوت و برا دری در ميا ن آ نها شکل می گيرد. وقتی نما ز گزا ران در صفوف به هم فشرده ی نما ز، صرف نظر از اين که از چه طبقه و صنفی می با شند ، شا نه به شانه در کنار هم قرا ر می گيرند و اعما ل هما هنگی ا نجا م می دهند و هد ف مشترکی را دنبا ل می کنند ، همه يک قبله دارند ، سخنا ن وا حدی بر زبا ن جاری می کنند ، دست برادری به هم می دهند وبرای هم دعا می کنند و اطمينان دارند که خدا وند به اجتما ع آ نا ن خير و برکت می دهد وبا آ نا ن همرا ه است ، يگانگی و اتحاد ، همدلی و يک رنگی و برا دری و برا بری ميا ن آ نا ن ا ستوار می شود. خداوند کريم در سوره ی توبه آ يه ی 11 يکی ا زشروط برا درايما نی شدن را نماز می دا ند و می فرما ید:
« فَاِ ن تا بُوا و اَ قا مُوا الصَّلوة وَا تَوُا الزَّکوةَ فَاِ خوانُکُم فِی الدّينِ »
ا ين آ يه بيا ن می دارد که اقا مه ی نما ز به برا دری مسلما نان می انجا مد زيرا با نما ز ا ست که مسلما نان معا نی مشترک فرا وا نی پيدا می کنند.
3 – مرد مداری
در نماز نه تنها پرودگا ر را بزرگ می شماريم و بر درگاهش رکوع وسجده می کنيم بلکه بندگا ن ا و را به تبعيت از خودش که می فرما يد « وَ لَقَد کَرَّمنا بَنی آ دَم » مورد احترا م و تکريم قرا ر می دهيم ا ما م صا دق ( ع ) می فرما يد:
« کسی که دين خدا را بزرگ دارد ، حق برا درا ن دينی ا ش را بزرگ می دارد و آ ن که دين خود را سبک می شمارد برادرا ن خود را خوا ر می دا رد. »( راشدی، 1381: 348)
در جای جای نماز تکريم ا نسا نها نهفته ا ست در« سوره حمد» خدا را از آ ن جهت ستا يش می کنيم که پروردگار جها نيا ن ا ست « اَلحَمدُ للهِ رَبَّ العَا لَمين » . با ا ينکه فرد نما ز می خواند ولی بسياری ا ز ا فعال ما نند « نَعبُدُ » ، « نَستَعين » ، « اِ هدِنا » به صورت جمع به کار برده می شود. در قنوت مردما ن را دعا می کنيم و در سلام نماز ضماير و صيغه ها ی جمع ما نند « عَلَینا » ، « عِباد » ، « صا لِحين » و « عَلَيکُم » را به کار می بريم.
در اسلام نما زجما عت يعنی به همراه مردم ديگر نماز خواندن ، بسیار فضيلت ، ثواب و ارزش دارد و مورد تا کيد قرار گرفته ا ست وبرخی نمازها مانند نما زجمعه را فقط می توان با جما عت خواند. وقتی ما می پذيريم که در کنار ديگرا ن نماز جما عت بر پا کنيم اين معنی را می رساند که برای ديگرا ن ارزش و احترا م قا ئل هستيم.
خداوند بزرگ در سوره ی فتح آ يه ی 28و29 در خصوص ويژگيهای مومنان می فرمايد:
« مومنا ن کسا نی هستند که با کا فران سخت وخشن ودر ميان خود نرم ومهربان هستند با يکديگر رکوع وسجود می کنند و فضل وا حسان خدا می جويند وخشنودی او طلب می کنند.»
اما م علی ( ع ) می فرمايد:
« شيعيا ن ما را با د و خصلت بيازمائيد ، وقت نماز را حفظ می کنند وبا برا درا ن دينی خود همدردی و موا سا ت دارند.»( .»(ناطقی ،1381 : 36)
همچنين در سوره ی بقره آ يه ی 84 آ مده ا ست:
« با مردم سخن نيک بگوييد و نما ز را بپا داريد.»
در روا يا ت و ا حاد يث همچنين آ مده ا ست اگر بين دو مسلمان کدورت پيش آ يد و با هم قهر کنند ورابطه عا طفی و ا نسا نی آ نها قطع گردد نماز آنها اشکا ل دارد.در اين آيات و حديث ، داشتن رابطه ی خوب با مردم در کنار نماز ، نشا نه ی مومنا ن و شيعيا ن ذکر گرديده است و نما ز ، مردمداری ، مهربا نی وهمدردی با مردم ، مکمل يکديگر معرفی شده اند.
4 – کنترل ا جتماعی
هرجا معه برای اينکه اعضا يش ا ز هنجارها وقوا نين آ ن پيروی کنند ، اهرمها و مکانيزم های دارد که به آ ن کنترل ا جتماعی می گويند. در جا معه ی دينی ودر بين ديندارا ن نيز مکانيزم های وجود دارد که ا فرا د را ا زهنجار شکنی ، قانون گريزی ، کجروی و فسق و فجور باز می دارد. يکی از اين راهها نماز است و نماز ياد خداست « اَ قِمِ الصَّلوةَ لِذِکری » وکسی که به ياد خدا ست گرد معصيت وگناه نمی رود. نما زگزارعالم را محضر خدا می داند و خداوند را هميشه شاهد و ناظر بر اعمال خود می داند وا طمينا ن داردکه پس ا زمرگ با يد پاسخگوی تمام اعما ل خوب وبد خود( ولو کوچک به ا ندازه ی دانه ی خردل ) با شد. ا ين انسا ن هيچگاه خطا نخواهد کرد زيرا اعتقاداتش او را ا ز گناه و خطا با ز می دارد. قرآن کريم در سوره ی عنکبوت آ يه ی 45 می فرما يد:
« اِنَّ الصَّلوةَ تَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنکَر»
به راستی که نما ز ا نسا ن را از گنا هان کبيره و اعما ل نا پسند بازمی دارد.
ا قبا ل لاهوری در اين را بطه می گويد:
لا اله با شد صدف ، گوهر نما ز قلب مسلم را حج ا صغر نما ز
در کف مسلم مثا ل خنجر ا ست قا تل فحشا ونهی ا ز منکر ا ست
ا ما م رضا ( ع ) در حکمت نما ز جما عت می فرما يد:
« نما ز را برای با زدا شتن ا ز بسياری ا ز معصيت ها، خدای عز وجل مقررکرده اند.»(راشدی ، 1381: 256)
کسی که نما ز می خواند نبا يد لباسش غصبی با شد ، ا ز ما ل حرا م تهيه نشده با شد ، غذايش نيز پا ک و سا لم با شد در حديث آ مده است ا گر کسی مشروبا ت الکلی مصرف کند، تا چهل روز نمازش قبول نيست. بنا بر اين گرايش به نماز وا قا مه ی آن سبب می شود تا نما زگزا ر برای اينکه نمازش مقبول بيفتد ،از انجام امور حرام پرهيز مي کند و حقوق ديگران را مراعات می کند. پيامبر خدا ( ص ) می فرما يد:
« کسی که يک لقمه ا ز حرا م بخورد ، تا چهل شب نما زش قبول نيست و دعايش مستجا ب نمی شود.»(ناطقی ،1381 : 283)
در قرآن کريم سوره ی هود آ يه ی 114 درباره ی نقش نما ز در از بين بردن بديها آ مده است: « نما ز را در د و طرف روز و نیز در ساعات تاریکی شب بر پا دارید البته نیکو کاری های شما ، بدکاری هایتان را نابود می سازد و این نماز یاد آوری است برای اهل ذکر .»
نمازنه تنها نقش بازدارنده ای دارد بلکه قرآ ن کريم ترک آن را زمينه ی گرا يش به همه ی مفا سد می داند ومی فرما يد:
« بعد ا زا نبياء گروهی جا نشين آ نها شدند که نما زرا ضايع کردند و از شهوا ت پيروی کردند.»( سوره ي مريم ، آ يه ي 59)
5 - خوش بينی واميد به آينده
يکی ا ز نتا يج و برکا ت نما ز اين ا ست که به فرد اميد می دهد ، وی را به آينده خوشبين می کند. زيرا اطمينا ن دارد که نماز بديهايش را از بين می برد وحسنه ای است که پاداش الهی را به دنبا ل دار د. نما ز ياد خداست و کسی که به ياد خدا با شد، خدا نيز به ياد او خواهد بود. خداوند بزرگ درباره ی کسانی که نما ز بپا می دارند ، می فرما يد:
« کسا نی که کتا ب خدا را تلا وت می کنند ونما ز را بپا دا شته و ا ز آ نچه به آ نا ن روزی داده ايم ، در نها ن و آ شکار انفا ق می کنند به تجارتی امید بسته اند که هرگز تباه نخواهد شد.»( سوره ي فاطر، آيه ي 59)
در سوره ی نمل آ يه ی 40 نيز آ مده ا ست :
« هرکس شکر و سپاس نعمت های خدا را گزارد در حقیقت به نفع خويش سپاسگزاری کرده ا ست. »
6 – آ را مش و امنيت
نماز با عث پاکی روح و تهذيب نفس می شود و نما زی که با خضوع ، خشوع ، معرفت و ا خلاص بر پا شود به نمازگزار اعتماد به نفس وعزت نفس می دهد. ا ين ا نسا ن به خا طر ايمانی که دارد ، سبک بال است ، تعلق خاطر و وابستگی دنيايی ندارد ، حوا دث تلخ و شيرين را می پذيرد و برای آ نها تحليل منطقی دارد. وقتی ا نسا ن به ياد خداست ، سر تعظيم در مقابل غير خدا فرود نمی آورد، فقط به خدا توکل می کند ، وهر چيزی به غير ا ز خدا ، در نظرش کوچک و کم ا رزش است ، روا نش زلال ، صاف و روشن ا ست ، چون ا ز بديها دوری می کند ، آسوده خاطر و ايمن ا ست. ياد خدا روح و روا نش را به آ را مش می رساند و نگران مواخذه و حساب و کتا ب نيست. خداوند سبحان در سوره ی رعد آيه ی 28 می فرماید:
« اَلا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنَّ القُلُوب »
ياد خدا آ رامش بخش دلها ست.
همچنين در سوره ی معا رج آ يه ی 19 تا 23 آمده ا ست:
« هما نا ا نسا ن مخلوقی طبعا سخت ، حريص و بی صبر ا ست و چون شر و زيا نی به او رسد ، سخت بی قراری کند و چون مالی با او رسد بخل ورزد ومنع ا حسا ن نمايد مگر نمازگزارا ن کسا نيکه دايم در نماز و طاعت خدا عمر گذرانند»
ا ما م علی ( ع ) نيز می فرما يد:
« ياد خدا ، روشنايی سينه ها و آ را مش دلهاست.»(راشدی ، 1381: 66)
همچنين می فر ما يد:
« يا د خدا داروی انواع بيماريهای روانها ست. »( همان :70)
نما زگزار نه تنها خود به وا سطه ی ا رتبا ط دايمی با خدا ، احساس آ را مش و قدرت می کند، بلکه برا ی حفظ ا ين ارتباط ، بهره مندی دايمی از بركات نما ز وحسنا ت وجلب رضايت خداوند سبحان ، دايما مراقب اعمال و رفتار خود ا ست که مبادا کاری کند که بندگی ا ش زير سوا ل رود و اعما ل نيکش ا ز بين برود ، ا يمانش سست گردد و ا زخدا دور شود. بنابرا ين به جد تلا ش می کند ، حقوق ديگرا ن را محترم بشمارد ، مردم را آ زا ر و اذيت نمی کند ، ا ز کارهای حرا م و نا پسند دوری می نما يد و همه ی ا نسا نها برا یش قا بل احترام و برابر هستند. اين ا نسا ن اما نتدار ، درستکار و قا بل اطمینا ن ا ست ، ا فرا د و جامعه ا ز ا و ا حسا س ايمنی دارند و او نه تنها گزند و آسيبی به جا معه نمی رساند بلکه وجود ا و در جا معه آ رامش بخش ا ست و به برقراری امنيت و آ را مش در جا معه کمک می کند. نمازگزار در پايان نمازش می گويد « اَلسَّلا مُ عَلَينا وَعَلی عِبادِ اللهِ الصّالِحين » يعنی سلا متی و عا فيت را برای مسلما نان و بندگان صا لح خداوند ، آرزو می کند. اما م صادق ( ع ) می فرماید: « سلام دادن در آ خر هر نماز ، موجب امنیت و امان دردنیا و آخرت ا ست.»(راشدی ، 1381 :377)
بنا برين نماز گزار موجب رحمت ، سلامت ، امنيت و امانت در جا معه ا ست.
7 – آ با دا نی و تکا مل فرد و جا معه
نماز يکی ا زعوامل موثر در رشد وتعا لی فرد و جامعه می با شد. ا قا مه ی صحيح نما ز ومورد قبول خدا قرار گر فتن آ ن ، مستلزم رعا يت ا موری مانند نظا فت و شتشوی بدن ، حلا ل بودن طعا م ،خوراک ونوشيد نی ، غصبی نبودن وحلا ل بودن لبا س نما زگزا رو مکان عبا د ت و پرهيز از بسياری از امور و کارهای حرام و اهتما م به ا نجا م ا مور پسنديده و نيک ا ست. توجه و رعا يت اين موارد، نه تنها به رشد وتعالی فرد می ا نجا مد بلکه به توسعه وپيشرفت جامعه نيز کمک می کند. رسول خدا (ص) می فرما يد:
« نما ز معرا ج مومن ا ست.»(همان :202)
پيامبر اکرم ( ص) سه صفت وعمل را سبب بالا رفتن درجا ت معنوی ورشد فضايل وباعث محبوبيت در پيشگاه خداوند می دا ند ومی فرما يد:
« به هنگام هوا ی سرد، وضوی خوب و کا مل گرفتن ، در شور وشوق فرا رسيدن وقت نما زبه ا نتظا رنشستن ، وحرکت به سوی ا قا مه ی نما ز جما عت وشرکت در نما ز جما عت چه در شب و چه در روز.«( .»( ناطقی ،1381: 147 )
ا قا مه ی نما زو ذکر و پرستش خدا وند رحما ن و سبحا ن ، با عث نزول رحمت خدا و فرا خی رزق و روزی می شود. خداوند رحما ن در سوره ی ابراهيم آ يه ی 7 می فرما يد:
« ا گر شما بندگا ن ، شکرگزار نعمتها با شيد، بر نعمتهای شما می ا فزا ئيم و اگر کفرا ن نعمت کنيد ، شما را به عذا ب شديد گرفتار می كنيم. »
شاعر گويد:
شکر نعمت ، نعمتت ا فزون کند کفر ، نعمت ا ز کفت بیرون کند
حضرت علی ( ع ) نيز می فرما يد:
« کسی که شکر و سپا س گزاريش زيا د با شد خير و برکتی که ا ز راه شکرگزاری به ا و می رسد زيا د خوا هد.»( همان : 664 )
پيا مبر بزرگ اسلام می فرما يد :
« رحمت خدا به ا مت نمی رسد مگرآ نکه يکديگر را دوست دا شته با شند به هم هديه دهند در اما نت خيا نت نکنند ا ز ما ل حرا م دوری کنند مهما ن نواز با شند نما ز را بپا دارند و زکا ت ما ل خود را بپردازند. »(همان : 284)
همچنين می فرما يد:
« نماز سفره ی گسترده ی خدا در زمين ا ست.»(راشدی : 1381 :197)
در نما زوا ژه ی رحمت بسيار به کار رفته ا ست ، سرا سر نماز سرشار از ادای واژه ی رحمت است که رحمت وبخشندگی خداوند رحمان و رحيم را به بندگان يا د آ وری می کند که آ نا ن که کارهای نيک و حسنه ا نجا م می دهند از رحمت خدا وند ، بهره های فرا وا ن خواهند برد. چنا نکه قبلا گفته شد نما ز سلامتی ، بهد ا شت ، آرامش ، نظم و ا نضبا ط ، اميد وامنيت به فرد وجا معه می دهد که خود عوامل و شاخصها ی اصلی توسعه قلمدا د می شوند.جامعه ايی به توسعه ،آبادانی و تکامل خواهد رسيد که مردمش ازبهدا شت ، تندرستی ،آرامش ، اميد به آ ينده ، نظم و ا نضبا ط وامنيت برخوردار با شند. زيرا اين عوامل بستر و زمينه های لازم برای توسعه را فرا هم می کنند.
نمازگزار بايد اوقا ت نمازرا بشناسد. تلا ش برای آگا هی از اوقات نمازهای پنچگانه، يک کوشش عالمانه است که به دنبا ل آ ن روحيه و فعاليتهای علمی در جا معه شکل می گيرد. پيامبر اسلام ( ص ) می فرمايد:
« هيچ بنده ای نیست که به ا وقا ت نماز و شناخت مواضع خورشيد ، اهتمام کند، مگر آ ن که را حت را هنگا م مرگ وجدايی از غم و ا ندوه و رهايی از عذاب آ تش را برا يش ضما نت می کنم. روزگاری شبا نهای ا شترا ن بوديم و ا مروز ديده با نهای خورشيديم. »(همان :426)
جا معه ايی که مردم آ ن به علم و تحقيق تمايل نشا ن دهند و از تفکر و روحيه ی علمی برخوردار شوند، قله های کما ل ، پيشرفت و توسعه را به آ سانی فتح خواهند کرد و نمازمسلمانا ن را وا می دارد تا برای اقامه ی صحيح نماز به تحقيق و مطالعه بپردا زند.
8 – تشکيل خانوا ده و ا ستحکا م آن
درا سلا م به ا زدواج و تشکيل خانواده بسيار اهميت داده شده وا زآ ن به عنوان محبوب ترين بنا نزد خدا و سنت پيامبر ياد شده ا ست. رسول گرا می( ص)ا زدواج نکردن را د وری ا ز سنت خويش می داند. دين مبين ا سلام برای انتخاب همسر معيارهايی قائل است ا ز جمله تقوی ، پرهيزگاری و ا قا مه ی نماز. در ا سلام سفارش شده ا ست اگر کسی ا هل مسجد وجما عت نيست و عملا به عبا دت ونماز بدون عذر پشت پا می زند، اورا به عنوا ن همسر خوب انتخا ب نکنيد . و اگر شخص ديندار و با تقوايی به خواستگاری آ مد به ا و زن بدهيد.اسلام برای نماز و عبادت ا فراد متاهل ارزش و فضيلت بيشتری قائل ا ست. معتقد ا ست با ازدواج دين کامل می شود و ا فرا د بهترمی توانند به کارهای نيک و پسنديده اقدام کنند و خود را ا ز گناه و منکرا ت با ز دارندا ما م صا دق ( ع) می فرمايد:
« د و رکعت نمازی که متاهل بجای آ ورد ، برتر ا ز هفتا د رکعت نما زا ست که فرد مجرد بپا دارد.»(نجفی ، 1365 :29)
بنا برا ين نما زگزارا ن برا ی اينکه با نما ز خود فضيلت و ثواب بيشتری کسب کنند ،از سنت رسول الله پيروی کرده با شند ، بديها و گناهان خود را ا زبين ببرند ، خود را ا ز پليدیها و منکرا ت با زدارند و ايمان بيشتری کسب کنند ؛ ا زدواج می کنند وتشکيل خا نوا ده می دهند.
ا زطرفی ا گر ا نسا ن تقوی و پرهيزگاری را پيشه ی خود سا زد و اهل نماز با شد، خود را مقيد ومتعهد می داند که ا زبديها ، ا نحرا فا ت وا مور حرام دوری گزیند. بعلاوه نما ز انسا ن را ا زفحشاء و منکرا ت با زمی دارد و چون بهترين و بزرگ ترين ذکر و ياد خدا می با شد، به ا نسا ن آرامش و اطمينا ن می دهد. ا ين مسائل به ا ستحکا م خا نواده کمک می کند، خا نواده را بيمه می کند وآ رامش را برای خا نوا ده به ارمغا ن می آ ورد. تحقيقا ت نشا ن می دهد، بی بند وباری ، عدم پا يبندی به موازين ا خلا قی ، معا شرتهای ناسالم و غير شرعی ، بی عفتی و فسا د ا خلا قی ، عوا ملی هستند که بنياد خانواده را سست وبه فروپاشی آن و جدايی و طلا ق کمک می کند.
يکی ديگر از عواملی که سبب دوام و بقای کانون گرم خانواده می باشد ، خوش رفتاری ومحبت به زن وفرزندان ا ست که ا سلام سفارش بسیاری در اين زمينه کرده ا ست رسول خدا (ص) می فرمايد:
« بهترين شما آ نها يی هستند که برای زنا ن خود بهترند ومن بهترين شما هستم در باره ی همسرا ن خودم.»(مظاهری ،1364 : 135)
در حديث ديگری آ مده است:
« هرکس که محبتش به همسر خود بیشتر با شد ا يما نش به خداوند زيادتر ا ست.»(مظاهری ، 1364 :135)
در حديثی ديگر آ مده ا ست :
« ا گر ميا ن زن و شوهر کدورت با شد يا يکديگر را بيا زارند و بد زبانی کنند، نما ز هيچ کدام پذيرفته نیست.»( قرائتی ،1382: 62)
بررسی آيات شريف قرآن ، ا حاديث و متون ا سلامی نشا ن می دهد که در فرهنگ اسلا می نماز و ا زدواج هر دو بنا يی محبوب ، آ را م بخش و تسکين دهنده ، نور وپا ک و ترک آ نها موجب گرفتاری در آ تش جهنم خواهد شد.
9 – جلوگيری ا ز انحطا ط فرد و جا معه
نماز می توا ند از سقوط و ا نحطاط فرد وجا معه جلوگيری کند و وسیله محو گناهان و ا ز بين رفتن بديها و در نتيجه مانع ا ز سقوط فرد وجامعه گردد. در قرآ ن کريم سوره ی هود آ يه ی 114 آ مده ا ست:
« هما نا کارهای نيک ، گناهان را محو و از بين می برد.»
پيا مبر ا سلا م (ص) می فرما يد: « گنا هانی که ميان دو نما ز وا قع شود، مورد عفو قرا رمی گيرد.»(قرائتی ،1374: 66)
اما م علی ( ع) نيز می فرما يد:
« ا گر بعد ا ز گناه ، دو رکعت نما زخوانده و ا ز خداوند ، عا فيت درخوا ست شود، ا ثر آ ن گناه محومی شود.»(همان: 66)
ا ما م جعفر صادق (ع) نيز می فرما يد:
« ا گر مومن تصميم به گناه ونا فرمانی خد بگيرد ، ا ز رزق وروزی محروم می شود.»(ناطقی ،1381:54)
ترک نماز محروميت ا ز رحمت خدا وتنگی معيشت و به دنبا ل آ ن فقر و ذلت ا ست.نما ز مرز ميا ن کفر و ايما ن ا ست وترک نمازبه منزله دا خل در کفر ا ست و سر ا نجا م کفر ، آتش ، سقوط و ا نحطاط ا ست. خداوند رحما ن در سوره ی حج آ يه ی 19 می فرما يد:
« آيا نمی بينی که هر کس وهرچه در آ سما ن و زمين ا ست وخورشيد، ماه ، ستارگان ، کوهها، درختان ، جنبدگان وبسياری ا ز مردما ن خدا را می پرستندو برايش سجده می کنند؟ وبسيارند کسانی که به خا طر عدم نيا يش و پرستش پروردگار، عذا ب بر آ نا ن ثا بت شده ا ست وهر که را که خدا خوا رکند، هيچ ا کرا م کننده وعزت بخشنده ای برا يش نيست.»
نمازهما نند دژی ا ست که ا نسا ن را ا ز فحشاء ومنکرا ت با زمی دارد وراه ورود شيطا ن را مسدود می کند و با عث مصونيت فرد می شود امير مومنا ن ( ع ) می فرمايد:
« نما ز شيطا ن را سيه روی می کند.» (راشدی ، 1381:508)
ترک نما ز به ويژه نماز جمعه و جماعت باعث دوری ا ز مسلما نا ن وتفرقه و پراکندگی می شود وتفرقه می تواند به سقوط وا نحطاط بينجا مد. پيا مبر ا کرم (ص) می فر ما يد:
« وبدا نيد که به تحقيق خدای ، تعالی ، نما ز جمعه را در همين جا که ايستاده دام ودر همين روز و در همين ماه و از همين سال تا روز قيامت بر شما فرض کرده ا ست. پس هرکه آ ن را در حيا ت يا د ر مما ت من از روی ا ستخفا ف يا ا نکار آ ن را ترک کند، خدا پر يشانی و پراکندگی اش را فرا هم آ ورد و در کا رش بر کت ننهد.»(همان:514)
خدا وند کريم در سوره ی انفا ل آيه ی 46 دربا ره ی سرا نجا م اختلاف وتفرقه می فرما يد:
« بايکديگر تنا زع نکنيد که نزا ع سستی می آ ورد وسستی شما را زا يل می کند.»
بی بندو باری ، اختلا ف و نزاع ، ظلم و بی عدا لتی ، فسق و فجور، افراط وتفريط ، عواملی هستند كه موجبات ا ضمحلال ،سقوط وانحطا ط فرد و جا معه را فراهم می سا زند هيچ نما زگزاری به ا ين امور مبادرت نمی کند ، چنانکه پيش ا ز اين گفته شد نمازگزار برای قبولی نمازش ، خلا ف شرع ا نجا م نمی دهد ، حقوق ديگران را رعايت می کند ، برای انسا نها ارزش و ا حترام قا ئل ا ست و خد مت به بندگا ن خدا را ا رزش تلقی می کند. ا قا مه ی نما زا ين ويژگيها را در انسا ن تقویت می کند. چنين جا معه ای هيچگاه در پرتگاه سقوط قرا ر نمی گیرد و هميشه به سوی کما ل و پيشرفت حرکت می کند.
10 – احيا ء و حفظ ا رزشها و سنن پسند يده
يکی ا ز نتا يج برپايی نما ز احياء و حفظ وگسترش سنن الهی در روی زمين ا ست. نما زگزا ر هر روز چندين بار با خلوص نيت می خوا ند « اِهدِنا ا لصِّراطَ اَلمُستَقيم ، صِرا طَ الَّذينَ اَنعَمتَ عَلَيهِم غَیرِ ا لمَغضوبِ عَلَيهِم وَلَا الضّالّين » خدايا ما را به راه را ست هدايت فرما ، را ه آ نا ن که به آ نها ( ا نبيا ء و ا ولياء ) ا نعا م فرمودی ، نه راه کسا نی که مورد غضب قرا ر گرفتند يا آ نها يی که گمراه شدند. نما ز گزا ر بهترين ا رزشها ، آ دا ب ، راه و رسم زندگی را ا ز خدا طلب می کند. در قنوت ودعا ی خود بهترين ها را نيز برای همنوعا ن وبند گا ن خدا آ رزو می کند و در سلا م پا يا ن نما ز به بند گا ن صا لح خدا درود و سلا م می فرستد. نما ز گزا رنظا فت ، پا کيزگی و بهدا شت را پيشه ی خود می کند ، حلا ل ترين و پا ک ترين غذا ها و نوشيدنی ها را مصر ف می کند ، با بهترین ، پا ک ترين وحلال ترين لباس وزيباترين وجه به ملاقا ت خدای خود می رود. برای سربلندی در پيشگاه حضرت حق گرد ا مور حرا م نمی رود و تلاش می کند که کارهای شا يسته و پسند يده ا نجام دهد و فضايل بيشتری کسب نمايد. همه ی اين نکات احيا ء ، گسترش و حفظ ارزشها و سنن پسنديده ی ا نسانی و متعالی را به دنبا ل دا رد.
11 – مقا بله با سختيها ومشکلات
خدا وند سبحا ن يکی ا ز راههای مقابله با مشکلا ت ، سختيها وشدائد را پناه بردن به نما ز و صبر و برد باری می دا ند و می فر ما يد:
« ا ز صبر و نماز کمک بگيريد.»( سوره ي بقره ، آيه ي 45 )
نما ز ا نسا ن را متوجه خدا و قدر ت لا يزا ل وی می کند که هيچ قدرتی برتر ا زا و نيست و هر چه اراده کند و بخواهد هما ن می شود. نما ز گزار وقتی به خدا فکر می کند که مشيت همه ی ا مور در دست توا نمند ا و می با شد و خا لق همه ی مخلو قا ت ا ست و از نيا ز و خوا سته ی تما م مو جو دا ت آگاهی دارد و به همه ی ا نسا نها لطف و عنايت دار د ، در موا جهه ی با سختيها ، آرام می گيرد و برای تما م حوا دث تلخ و شيرين زندگی توجيه منطقی دارد و می گويد « هرچه از دوست ر سد ، نيکوست » و وقتی مصيبتی بر وی نا زل آيد ، گو يد « اِنّا لِلّه وَ اِنّا اِلَيهِ راجِعُو ن »
12 – حق طلبی و عدا لت خوا هی
نما ز گزار هنگا می که می خوا ند « ايّا کَ نَعبُدُ وَ ايّا کَ نَستَعين » خدا يا تنها ترا می پرستم و ا ز تو ياری و مدد می خواهم ، خود را وام دار کسی نمی دا ند و وقتی « لا اِ لهَ اِلَّا الله » را سر می دهد، يعنی دست رد به غير خدا زده ا ست وفقط خدا را با لا تر و برزگ تر می دا ند وهيچکس وهيچ چيز را همتا ی وی نمی داند. ا ين ا نسا ن می آموزد که هميشه طرفدا ر حق و طالب عدالت با شد. برا ی وی رعا يت احترا م ، شا ن و حقوق ديگران واجب و گاهی مقدم بر خود می با شد. و ا گر چنين نکند عبادتش مقبول حضرت حق قرار نمی گيرد.
در نمازهای جماعت ، يکی از شرا يط ا ما م ، عا دل بودن وی ا ست و ا گر اما م عادل نبا شد ، نما ز دارای ا شکال و ا يرا د است. يعنی نما ز گزا را ن در نماز درس عدالت طلبی می آ موزند. و یا د می گيرند که عدالت در جا معه ی ا سلامی ، هد فی ارزشمند ا ست که حتی در رکن اصلی و ستون دين نيز به آ ن توجه شده ا ست ، پس بايد در جامعه تحقق پيدا کند كه حتي ا نبياء الهی نيز برا ی ا قا مه ی عدل و داد مبعوث شدند.
نتيجه گيري
نورانيت نماز خير وبركات بسيار و آثار مثبت فراواني دارد. نماز تحولي عميق در فرد و جامعه ايجاد مي كند وفرهنگي ناب و اصيل ، پويا و با نشاط توليد مي نمايد . اگر به روح واقعي نماز به همراه محتواي غني الهي آن توجه شود و در گسترش آن ، تا مرحله ي همگاني شدن، كوشش شود ، بدون ترديد به سلامت ، نشاط ، پويايي و رشد و تعالي فرد و جامعه خواهد انجاميد . جامعه ي آرماني نماز گزاران عاري از ظلم و بي عدالتي ، جهل و ناداني و خودخواهي و استكبار است .اسا س اين جامعه بر مدار عدل و انصاف ، ايثار و نوعدوستي و ارزشها و سنن نيك و پسنديده است. فرهنگ متعالي نماز با تاثيرات عميقي كه در نمازگزاران بر جاي مي گذارد روح نظم و انضباط ، اميدواري و خوش بيني ، خير خواهي و نوعدوستي ، حق طلبي و عدالت محوري و قانونمندي و پرهيز از حرام و گناه ، را در آنان ايجاد مي كند. در نتيجه، خود سازي افراد ، به توسعه و آ باداني جامعه منجر مي شود . جامعه ايي كه اعضاي آن از اخلاق ، افكارونگرشي مثبت ، مطلوب و سازنده برخوردار مي با شند همواره در مسير تكامل و توسعه گام بر مي دارد و هيچگاه سقوط و انحطاط را تجربه نخواهد كرد.
دریچه
- نسل کشی در ایران یا هلوکاست واقعی
- بی بی مریم چگونه از محاصره نجات پیدا کرد!
- نشان بختیاری در اصفهان؛ شیرهایی که نگهبان تاریخند
- حماسه شیرعلی مردان بختیاری
- نگاهی دیگر به چوب بازی و رقص چوب
- ایرانیان چگونه شیعه شدند؟
- نگاهی به مفهوم کرد در دوران اسلامی
- تحلیل ویژگیهای قیام مردمی بختیاریها و علل شکست آن
- توصیه آیة الله بهجت برای زیارت امام رضا(ع)
- نامه 32 نفر از کلانتران هفت لنگ بختیاری
- آیا کتاب «حماسه زاگرس» به تحریف تاریخ پرداخته است؟
- اهمیت پیوستن بختیاریها به مشروطیت
- راهکارهای توسعه شهرستان ایذه
- کارآوا،سرودهای کار در بختیاری(1)
- جنایت هولناک: تراژدی آعلیداد خدر سرخ
- نوجوان 13 ساله بختیاری که قهرمان ملی شد
- شیخ عبدالله پیاده ، مردی که با خدا معامله کرد
- ظهور و سقوط محمدتقی خان بختیاری
- امامزاده سید میر احمد کیست؟ + سند
- بختیاریها،مردمانی اصیل و ایرانی
- اولین فراماسون های ایران و اهداف آنان
- اسد خان شیرکش
- جیکاک ، توطئه از نوع انگلیسی
- سرزمین انشان کجاست؟
- نگاهی به مبارزات مردم منطقه اردل با خوانین
- راه باستانی دزپارت
- خاطرات مستر همفر جاسوس انگلیس
- پیامک های توهین آمیز ، هویت فرهنگی ...
- کلیاتی در باره لرها و بختیاری ها
- سال علی عسگرخانی - جنگ دشت شیر
- جشنی به مناسبت کشتار یک ملت
- اسلام و قومیت گرایی
- تلخترین دروغی که نورالدین در جنگ گفت!
- بختیاری ها و جنگ جهاني اول
- ابوالقاسم خان بختیار و نهضت جنوب
- گاگریوها و غمانه های بختیاری
- ملا درویش ناغانی
- ساختار سیاسی و اجتماعی ابل بختیاری
- آیا در بین بختیاری ها توتم پرستی رواج داشت؟!
- نقش بختیاریها در انقلاب مشروطه- فتح اصفهان
- علل و زمینههای قیام مردمی بختیاریها در سال1308شمسی
- علل شکست ارتش ساسانی
- مقدّمه ای تحلیلی به وضعیّت شعر معاصر بختیاری
Who's Online
ما 103 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم
* مسئولیت نظر با کاربر میباشد.
* ایمیل فعال خود را وارد نمایید.
* در صورت امکان نام و شهرت خود را کامل وارد کنید.